صفحه اصلی
نشست "روانشناسی عرفی و گرایشهای گزاره ای " برگزار می شود
موضوع سخنرانی: روانشناسی عرفی و گرایشهای گزارهای
(Folk Psychology and Propositional Attitudes)
سخنرانی آقای دکتر هاشم مروارید عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری با موضوع روانشناسی عرفی و گرایشهای گزاره ای برگزار می گردد.
زمان: 27 مهرماه، ساعت 10-12
مکان: دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، طبقۀ سوم، سالن 316
چکیده سخنرانی: روانشناسی عرفی (FOLK PSYCHOLOGY)،نظریهای دربارۀ رفتار انسانها است. مانند هر نظریۀ دیگری، این نظریه، وجودِ هویات و قوانینی را فرض میگیرید و به کمک آنها پدیدههای تبیینخواه (یعنی رفتار انسانها) را تبیین و پیشبینی میکند. هویاتی که در روانشناسی عرفی فرض گرفته میشوند عبارتاند از باورها (BELIEFS)، امیال (DESIRES)، امیدها (HOPES) و دیگر گرایشهای گزارهای (PROPOSITIONAL ATTITUDES). قوانین روانشناسی عرفی، چیزهایی شبیه به این هستند:
اگر کسی میل به X داشته باشد و باور داشته باشد که بهترین راه برای رسیدن به X ، انجامِ عملِ Y است، آنگاه (به شرط وجود بقیۀ شرایط) وی عملِ Y را انجام خواهد داد.
در چند دهۀ گذشته، بعضی از فیلسوفان و عالمان علوم شناختی (1981CURCHLAND ؛ CURCHLAND1986 ؛ STICH 1983)، صحتِ روانشناسی عرفی به عنوان یک نظریه را زیر سؤال بردهاند. از نظر آنان، روانشناسی عرفی، نظریۀ باطلی است و در نتیجه، هویاتی که در روانشناسی عرفی فرض گرفته میشوند واقعا وجود ندارند. از نظر ایشان، روانشناسی عرفی، نظریهای است مانند نظریههای باطل دیگری که زمانی مطرح بودند اما با پیشرفت دانش بشر، کنار گذارده شدند. مثلا، زمانی در شیمی نظریۀ فلوژیستون مطرح بود. در این نظریه، موجودی به نام «فلوژیستون» فرض میشد و به کمک آن و قوانین حاکم بر رفتار آن، پدیدۀ احتراق تبیین میشد. اکنون میدانیم که این نظریه، باطل است و در نتیجه، موجودی که در آن فرض گرفته میشد واقعا وجود ندارد. گفته می شود که وضعیت روانشناسی عرفی مانند نظریۀ فلوژیستون است. یعنی آنکه، روانشناسی عرفی، نظریۀ باطلی است و در نتیجه، هویاتی مانند باور و میل که در آن فرض گرفته میشوند واقعا وجود ندارند. مدافعان این دیدگاه توصیه میکنند که این نظریه را رها کرده و نظریهای را که در سایۀ پیشرفتهای روانشناسی علمی و علومی مانند آن مطرح میشوند جایگزینِ روانشناسی عرفی کنیم. در این سخنرانی، به توضیح روانشناسی عرفی، بیان ادلۀ مخالفانِ آن، و بررسی پاسخهایی که به ایشان داده شده است، خواهیم پرداخت.
منابع سخنرانی
- Churchland, P. M., 1981, “Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes,” Journal of Philosophy 78: 67–90.
- Churchland, P.S., 1986, Neurophilosophy: Toward a Unified Science of the Mind/Brain. Cambridge, MA: MIT Press.
- Fodor, J., 1987, Psychosemantics. Cambridge, MA: MIT Press.
- Fodor, J. and Pylyshyn, Z., 1984, “Connectionism and Cognitive Architecture: A Critical Analysis," Cognition 28: 3–71.
- Ramsey, W., Stich, S. and Garon, J., 1990, “Connectionism, Eliminativism an
- Stich, S., 1983, From Folk Psychology to Cognitive Science. Cambridge, MA: MIT Press
- d the Future of Folk Psychology,” Philosophical Perspectives 4: 499–533.
